A dieta wg Pięciu Przemian (wywodząca się z Tradycyjnej Medycyny Chińskiej, w skrócie TCM) jest 
właśnie taką dietą. W dodatku jest sposobem życia, który uświadamia nam nasze nierozerwalne połączenie z Wszechświatem – z porami roku, rytmem dobowym, czynnikami klimatycznymi. Według TCM człowiek stanowi niepodzielną jedność ciała, umysłu i ducha.
Prawo Pięciu Przemian jest uniwersalne i ma zastosowanie w najważniejszych dziedzinach życia: lecznictwie, biznesie, gospodarce, rolnictwie, ekonomii, polityce, żywieniu itp.
Dieta ta to sposób odżywiania, który ma gwarantować lepszą kondycję, samopoczucie i sprawność umysłu a także zmniejszać ryzyko chorób.
Jednak by dobrze spełniła swe zadania, potrzebne jest odpowiednie- to znaczy świadome podejście do niej- otwartość, obserwacja, wiedza, odpowiednie wskazówki oraz intuicja.
Gdy zastanawiamy się nad tym, co jemy, skąd jedzenie pochodzi, jak rośnie, do czego służy i jakie z niego mamy korzyści- zaczynamy również zastanawiać się nad sobą- co myślimy, jak jest nasza postawa życiowa, jak się czujemy.
Prawo Pięciu Przemian opiera się na zasadzie dualistycznego systemu Yin i Yang, który pokazuje, że wszystko we Wszechświecie można zrozumieć jako nieskończoną ilość połączonych przeciwieństw, na przykład takich jak: ciepło-zimno, góra-dół, ruch-spokój, jasność-ciemność, męski-żeński, które wzajemnie na siebie oddziałują. Yin i Yang to terminy z filozofii chińskiej, które opisują również łatwo dostrzegalne procesy – przemiany: dnia w noc, młodość w starość, jednej pory roku w drugą.
Nic nie jest całkowicie Yin ani Yang. Jeśli Jin i Jang pozostają w równowadze, to można mówić o pozytywnym, harmonijnym układzie, natomiast nieświadome i niekontrolowane wahania między Jin i Jang prowadzą do dysharmonii, co może być przyczyną wielu problemów zdrowotnych.
Każdy proces przemiany i każdy ruch wymaga energii, w TCM nazywanej czi. Czi to esencja witalna, obecna we wszystkich rzeczach. Posiada zdolność ogrzewania ciała, stanowi źródło wszelkiego ruchu, chroni ciało przed czynnikami patogennymi, płynie przez kanały akupunkturowe (meridiany), podtrzymuje czynności układów i narządów ciała.
Źródłami czi są:
– rodzice, od których dziedziczymy czi przedurodzeniowe
– pożywienie, którym się odżywiamy
– powietrze wdychane do płuc
Dlatego z punktu widzenia TCM odpowiednie pożywienie odgrywa bardzo ważną rolę w życiu każdego z nas. Podczas trawienia i wchłaniania pokarmu wydobywane są z niego nie tylko składniki odżywcze, ale też energia życiowa zasilająca cały organizm. Trawienie to ciągły proces pozyskiwania czi z pożywienia. Jest ono również zużywane na ten proces, dlatego pokarm powinien być w takiej postaci, by jego przyjmowanie nie powodowało niepotrzebnej straty czi. Energii czi nie niszczymy przez gotowanie, wręcz przeciwnie- wzmacniamy wartość energetyczną potraw gotując je i mieszając.
By zapewnić sobie zdrowie i witalność oraz dobre samopoczucie wynikające z dużego zasobu energii, należy spożywać produkty w miarę naturalne (wyhodowane bez użycia chemii), czyste (bez dodatków chemicznych), świeże (wartość odżywcza jest wysoka dzięki właściwemu przechowywaniu) a także urozmaicone, opierające się na zasadzie: 65% posiłku powinno składać się ze zbóż i roślin strączkowych, 20% z gotowanych warzywa, zaś pozostałą część stanowią surówki, kiełki, nasiona, pestki, orzechy, także białko zwierzęce, owoce, wodorosty i zioła. Nasz sposób życia powinien być podporządkowany cyklom pór roku, należy również wziąć pod uwagę oddziaływanie termiczne produktów, z uwzględnieniem skłonności naszego organizmu. Całą naszą żywność można podzielić w zależności od czynników Yin i Yang. Tak więc jedne produkty mogą być zimne i chłodne, inne ciepłe i gorące, a jeszcze inne neutralne. Odpowiednim jedzeniem można rozgrzać nasz wychłodzony organizm lub ochłodzić nadmierne jego rozgrzanie, w myśl zasady TCM, która mówi, by nasz organizm i wszystko z nim związane było jak najbardziej w harmonii.
Pięć Przemian to sztuka gotowania i odżywiania, która wzmacnia zdrowie, a jedną z jej zasad jest to, by spożywać te produkty, które dojrzewają w danej porze roku i w rejonie naszego zamieszkania.
Kolejną zasadą jest łączenie w jednym posiłku wszystkich smaków, tj. słodkiego, gorzkiego, kwaśnego, słonego i ostrego, które są nośnikami informacji energetycznej docierającej do organów naszego ciała tak, aby żaden z nich nie przeważał, bo nadmiar lub niedobór któregoś z nich powoduje zachwianie równowagi.
Na podstawie smaków chińska nauka odżywiania określa, w jaki sposób poszczególne pokarmy działają na organizm, jaki jest ich wpływ na nasz nastrój, które z nich wzmacniają odporność i jak można wykorzystać je do zapobiegania chorobom i do poprawy ogólnego stanu zdrowia.
Prawo Pięciu Przemian (inaczej Pięciu Elementów) mówi nam, iż żadna przemiana nie zachodzi w sposób dowolny czy przypadkowy, lecz według ściśle określonego wzorca. Pięć Przemian: Przemiana Drzewa, Ognia, Ziemi, Metalu i Wody posiadają cechy, które wzajemnie na siebie oddziałują w powtarzających się regularnie cyklach. Również w naszym ciele energia krąży według podobnego schematu. Każdy Element związany jest z grupą narządów, które kolejno, w zamkniętym cyklu karmiącym przekazuje sobie energię, to znaczy każda Przemiana jest przez poprzednią odżywiana, karmiona, zaopatrywana. Gotowanie według Pięciu Przemian to gotowanie właśnie według cyklu odżywczego, który harmonizuje potrawy, przez co stają się bardziej przyswajalne.
W przyrządzaniu potraw istotna jest kolejność, w jakiej dodajemy do nich poszczególne składniki (zgodnie z kołem Pięciu Elementów), ważne jest również łączenie ich w odpowiednich proporcjach.
Dieta, która została tu w wielkim skrócie opisana, nie jest cudownym antidotum na nasze niedbalstwo, lenistwo, monotonię i negatywizm, ale może być początkiem wielu pozytywnych zmian, które zaowocują lepszym samopoczuciem, zdrowszym ciałem i emanacją dobrej energii, pod warunkiem podjęcia wyzwania, aktywności, otwarcia się na inność i różnorodność; zachęca do poszukiwań i odkrywania nowych, nieznanych terenów.
Nikt jednak nie powinien zmuszać się do tej czy innej diety. Nawyki żywieniowe można powoli i z wyczuciem zmieniać, smakować, kreować. Jak mówi mądre chińskie przysłowie: Jedyną stałą we Wszechświecie jest zmiana. W ciągu naszego całego życia zmienia się ciało, poglądy, moda, smaki. Może i teraz naszedł czas na kolejną zmianę?
Izabela Rajter – pedagog, trener zdrowego odżywiania. Propagatorka wegetarianizmu, makrobiotyki i 5 Przemian
www.dieta5przemian.blox.pl